Ես այս պատմվածքը գրում եմ ուրախ և մաքուր սրտով : Առաջին անգամ ես ծանոթացա Գոհարիկի հետ: Դա իմ առաջին ընկերություն էր: Հետո երբ ես մուտք գործեցի դպրոց ես մի փոքր վախեցած էի, որովհետև մի քիչ անսովոր էր սովորել համակարգչով:Բայց էր ես ընկալեցի սկսեցի ծանոթանալ շատ երեխաների հետ: Իմ համար ընկերություն դա շատ կարևոր է: Ընկերությունը իմ համար պետք է լինի ուժեղ, խելացի և անկեղծ: Իրական ընկերներն կյանքում հետևից չեն խոսա: Իրական ընկերն չի կարող լինել ժլատ : Իմ համար ընկերությունը դա առողջության պես թանկ բան է….

After School, read the text and answer the questions.

We have spoken about what pupils do at school, at lessons and during breaks. But boys and girls don’t spend the whole day at school. This talk will be about what they do when school is over and they are free. Not everybody goes home after the last lesson. Many boys and girls – the most active members of the class and school – stay at school for so me time for social activities. They organize parties, conferences, and games meetings. The school library is open at this time for pupils who come to choose a new book or read an interesting magazine. There are different after-school clubs at school; each member of an after-school club goes there to do something which interests him. Sports sections are also very popular. Their members play games and go in for gymnastics. You can see boys and girls from all classes either in the gymnasium or on the sport-ground. As you know, schoolchildren have to study after school, too. They have homework to do. When do you think it is better to begin doing homework? As doctors and teachers say, the best time is after dinner and an hour’s walk. If you have no rest, it’ll be difficult to prepare your lessons. Work about the house is a good rest from studying, too. The English people say, “A change of work is as good as a rest”. So it is useful to go to the shops and buy something. But if you meet a friend in the street, don’t talk too much because you’ll have too little time for your lessons.

Questions:

1. What do you like to do after school?
After school, I enjoy engaging in various activities such as reading, playing sports, or spending time with friends. I also like to explore new hobbies or work on personal projects.

2. Can you do what you like or there are things you must do?
While I have my favorite activities, there are also responsibilities I must attend to, such as homework and chores. Balancing both is important to me.
3. Does your school have playing fields?
Yes, my school has playing fields where students can participate in sports and outdoor activities. It’s a great place to unwind and stay active.

4. What is your favorite kind of sport?
My favorite kind of sport is soccer and
fencing. I love the teamwork, strategy, and excitement that comes with playing and watching the game.

5. What out-of-school are you fond of?
Outside of school, I am fond of activities like hiking, painting, and playing musical instruments. These hobbies allow me to express myself and relax after a busy day.

ТЕМА III МЫ ВЫБИРАЕМ ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ!

Все мы знаем, как много значит для человека здоровье. О том, как важно беречь здоровье, есть много пословиц, например: Здоровье дороже богатства. Как вы думаете, почему так говорят?

ЧТО ТАКОЕ ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ?

ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ И ВРЕДНЫЕ ПРИВЫЧКИ

Быть здоровыми, красивыми и полными сил хотят и взрослые и дети. А что для этого нужно делать? Нужно знать и выполнять правила здорового образа жизни. По утрам – чистить зубы и принимать душ, правильно питаться, соблюдать режим дня и заниматься спортом. Воспитывать в себе полезные привычки: вовремя ложиться спать, делать гимнастику и бегать по утрам, проводить больше времени на свежем воздухе, читать книги, не есть слишком много конфет и не пить сладкие газированные напитки. Конечно, трудно найти людей без вредных привычек. Выйди на улицу, и ты увидишь людей, курящих сигареты. Курение – самая распространённая во всём мире вредная привычка, избавиться от которой очень трудно. С самого детства все знают о вреде курения. И всё равно многие подро՛стки начинают курить. Одни хотят казаться старше, другие – просто хотят узнать, что это такое. При этом мало кто думает, что курение медленно убивает человека. Ещё быстрее убивают человека две другие вредные привычки – алкоголизм и наркома՛ния. Привыкая к ним, человек теряет волю. Он

подро՛сток – ма՛льчик и՛ли дево՛чка 12–16 лет ,наркома՛ния – թմրամոլության раб – ստրուկ,зави՛симость – կախվածություն аза՛ртные и՛гры – и՛гры на де՛ньги, грызть но՛гти – եղունգները կրծել

1.Разделите слова и словосочетания на две группы по признаку полезно — вредно. Здоровый образ жизни, вредные привычки, спорт, алкоголизм, наркомания, здоровая пища, алкогольные напитки, занятия в тренажёрном зале, наркотики, азартные игры, вовремя ложиться спать, проводить время на свежем воздухе, кока-кола, фрукты, сладкие газированные напитки.

2.Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1.Что такое здоровый образ жизни? 2. Легко ли найти людей без вредных привычек? 3. Какая вредная привычка является самой распространённой? 4.Почему многие подростки начинают курить? 5. Какие вредные привычки лишают человека разума и воли? 6. Что человек должен сделать, чтобы стать лучше?

3. Ответьте на вопросы.

1.Почему большинство людей выбирают здоровый образ жизни? 2. Что нужно делать, чтобы быть здоровым? 3. Как вы думаете, почему трудно найти люде й без вредных привычек? 4. Какие вредные привычки убивают людей?5.Какие из них особенно опасны? 6. Почему подростки начинают курить, хотя хорошо знают о вреде курения? 7. Какие вредные привычки вы знаете? 8. Есть ли у вас и ваших знакомых вредные привычки? 9. Легко ли избавиться от вредных привычек? 10. Какая еда является вредной?

4.Согласны ли вы с тем, что…

1.Не все люди хотят быть здоровыми. 2. Есть много людей, у которых нет вредных привычек. 3. Самая распространённая в мире вредная привычка — наркомания. 4. Курение — это медленное самоубийство. 5. Хуже курения только алкоголизм и наркомания. 6. Есть такие вредные привычки, которые лишают человека воли и превращают его в животное.

5. Составьте словосочетания. С некоторыми из них составьте и запишите предложения. привычки какие? вредные, полезные лишать человека чего? воли, разума убивать кого? что? человека, здоровье воспитывать что? силу воли, характер

6.Приходилось ли вам слышать пословицу: Что посеешь, то и пожнёшь (Ինչ որ ցանես, այն էլ կհնձես)? Скажите, как вы её понимаете.

7. Перепишите предложения. Допишите окончания.

1 . Арам любит заниматься спорт.. . 2. Вартан хочет стать чемпион.. мира по плаванию. 3. Лена увлекается музык.. . Она будет певиц.. . 4. Моя мама работает учительниц.. . 5. Гаяне интересуется медицин.. . Она будет врач.. . 6. Миша увлекается футбол.. . Он станет футболист.. . 7. Карине интересуется мод.. . Она будет дизайнер.. .

8. Составьте и запишите предложения со следующими словами. Быть (врач, дизайнер); гордиться (сын, дочь); заниматься — заняться (музыка, спорт) интересоваться — заинтересоваться (история, программирование); пользоваться (компьютер, случай); становиться — стать (профессионал, бизнесмен); увлекаться — увлечься (спорт, искусство); являться (директор, чемпион)
9. Прочитайте слова английского поэта Джона Драйдена: Сначала мы создаём свои привычки, а потом наши привычки создают нас. Согласны ли вы с этими словами? Почему? О чём они заставляют задуматься?

УРОК 2

1. Прочитайте текст. Скажите, почему люди умирают раньше срока (ժամանակից շուտ), который они могли бы прожить.

ПОЛЕЗНЫЕ И ВРЕДНЫЕ ПРИВЫЧКИ

Каждый человек – удивительное создание природы. Наш мозг состоит из миллиардов нервных клеток. Наша память может запомнить огромное количество информации, человек может выучить несколько языков. При этом мы используем свой мозг только на десять процентов. Учёные подсчитали, что средняя продолжительность нашей жизни может составлять 95 лет. Почему же люди умирают, не прожив и половины этого срока? Вырастая, человек начинает приобрета՛ть различные привычки. Привычки – это повторяющиеся действия, без которых человек уже не может обойтись. Существуют полезные привычки, например: правильный режим дня и правильное питание, привычка чистить зубы утром и вечером, умываться каждое утро, принимать душ, делать зарядку и другие. Развивая полезные привычки, можно поправить или поддержать собственное здоровье, улучшить своё физическое состояние. Есть и вредные привычки. Они приводят к болезням и преждевременной смерти. В школе, попада՛я под влия՛ние све՛рстников, подростки начинают курить и пробовать алкогольные напитки. Постоянное употребление алкоголя и наркотиков разрушает головной мозг. Постепенно человек превращается в животное. Неужели для этого человек родился с уника՛льным головным мозгом? Занимайтесь спортом, развивайте свои способности, воспитывайте характер и оставайтесь людьми! По материалам интернета приобрета՛ть – ձեռք բերել попа՛сть под влия՛ние – ազդեցության տակ ընկնել све՛рстники – лю՛ди одина՛кового во՛зраста уника՛льный – непохо՛жий на други՛х

2. Объясните значение этих слов и выражений. Составьте и запишите предложения с некоторыми из них. Средняя продолжительность жизни, вредные и полезные привычки, попасть под влияние, преждевременная смерть, алкогольные напитки, превратиться в животное, воспитывать характер.
3. Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1.Почему человек является удивительным созданием природы? 2. На сколько процентов человек использует свой мозг? 3. Сколько лет составляет средняя продолжительность нашей жизни? 4. Почему же люди умирают раньше срока? 5. Что такое привычка? 6. Как привычки влияют на наше здоровье? 7. Как человек может превратиться в животное? 8. Что нужно делать, чтобы оставаться людьми?

4. Дополните таблицу следующими словами и словосочетаниями. С некоторыми из них составьте и запишите предложения. Полезные привычки Вредные привычки чистить зубы… … Заниматься спортом, давать обещания и не выполнять их, правильное питание, наркотическая зависимость, прогулки на свежем воздухе, переедание (շատակերություն), алкогольная зависимость, утренняя пробежка (առավոտյան վազք), грызть ногти, компьютерная зависимость, закаливание (կոփում), сплетничать (բամբասել), употребление сладких газированных напитков, малоподвижный образ жизни, соблюдение режима дня, недосыпание. б) Какие ещё полезные и вредные привычки вы можете назвать?
5. Согласны ли вы с тем, что…
6. Все люди похожи друг на друга. 2. Человек может запомнить огромное количество информации и говорить на многих языках. 3. Человек использует свой мозг на сто процентов. 4. Средняя продолжительность нашей жизни может составлять 95 лет. 5. Люди умирают, не прожив и половины этого срока, потому что они не хотят жить дольше. 6. Полезные привычки помогают человеку сохранить здоровье и продлевают жизнь.

6.Составьте и запишите предложения по таблице

7.Вы узнали, что ваш старший брат (ваша сестра, ваш знакомый, ваша подруга) курит (хочет попробовать алкогольный напиток). Что вы ему (ей) скажете? Сможете ли вы рассказать о вреде курения и других вредных для здоровья привычках?

8.Подготовьте небольшое письменное сообщение на тему: «Здоровый образ жизни и вредные привычки. Стоит ли укорачивать свою жизнь?»

Поделиться ссылкой:

BLACKBOXAI

ТЕМА III МЫ ВЫБИРАЕМ ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ!

1. Разделите слова и словосочетания на две группы по признаку полезно — вредно.

Полезно:

• Здоровый образ жизни
• Спорт
• Здоровая пища
• Занятия в тренажёрном зале
• Вовремя ложиться спать
• Проводить время на свежем воздухе
• Фрукты
• Делать гимнастику

Вредно:

• Вредные привычки
• Алкоголизм
• Наркомания
• Алкогольные напитки
• Наркотики
• Азартные игры
• Кока-кола
• Сладкие газированные напитки
• Курение

2. Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Что такое здоровый образ жизни?
   Здоровый образ жизни — это соблюдение правил, таких как правильное питание, занятия спортом, соблюдение режима дня и уход за собой.
2. Легко ли найти людей без вредных привычек?
   Нет, трудно найти людей без вредных привычек.
3. Какая вредная привычка является самой распространённой?
   Курение является самой распространённой вредной привычкой.
4. Почему многие подростки начинают курить?
   Многие подростки начинают курить, чтобы казаться старше или из любопытства.
5. Какие вредные привычки лишают человека разума и воли?
   Алкоголизм и наркомания лишают человека разума и воли.
6. Что человек должен сделать, чтобы стать лучше?
   Человек должен развивать полезные привычки и заниматься спортом.

3. Ответьте на вопросы.

1. Почему большинство людей выбирают здоровый образ жизни?
   Большинство людей выбирают здоровый образ жизни, чтобы сохранить здоровье и продлить жизнь.
2. Что нужно делать, чтобы быть здоровым?
   Нужно правильно питаться, заниматься спортом, соблюдать режим дня и заботиться о гигиене.
3. Как вы думаете, почему трудно найти людей без вредных привычек?
   Это связано с влиянием окружающей среды, стресса и привычек, которые формируются с детства.
4. Какие вредные привычки убивают людей?
   Курение, алкоголизм и наркомания.
5. Какие из них особенно опасны?
   Алкоголизм и наркомания особенно опасны, так как они приводят к физической и психической зависимости.
6. Почему подростки начинают курить, хотя хорошо знают о вреде курения?
   Подростки начинают курить из-за желания быть взрослыми, подражания сверстникам и любопытства.
7. Какие вредные привычки вы знаете?
   Курение, алкоголизм, наркомания, переедание, грызть ногти.
8. Есть ли у вас и ваших знакомых вредные привычки?
   Да, у некоторых знакомых есть вредные привычки, такие как курение или переедание.
9. Легко ли избавиться от вредных привычек?
   Нет, избавиться от вредных привычек трудно, так как они становятся частью жизни.
10. Какая еда является вредной?
    Вредной является еда с высоким содержанием сахара, фастфуд и продукты с консервантами.

4. Согласны ли вы с тем, что…

1. Не все люди хотят быть здоровыми.
   Согласен, некоторые люди не придают этому значения.
2. Есть много людей, у которых нет вредных привычек.
   Не согласен, таких людей немного.
3. Самая распространённая в мире вредная привычка — наркомания.
   Не согласен, самой распространённой является курение.
4. Курение — это медленное самоубийство.
   Согласен, курение действительно наносит большой вред здоровью.
5. Хуже курения только алкоголизм и наркомания.
   Согласен, эти привычки также очень опасны.
6. Есть такие вредные привычки, которые лишают человека воли и превращают его в животное.
   Согласен, такие привычки действительно могут разрушить личность.

5. Составьте словосочетания. С некоторыми из них составьте и запишите предложения.

• Привычки какие? Вредные, полезные.
  • Вредные привычки наносят вред здоровью.
• Лишать человека чего? Воли, разума.
  • Алкоголизм лишает человека воли.
• Убивать кого? Что? Человека, здоровье.
  • Вредные привычки убивают здоровье.
• Воспитывать что? Силу воли, характер.
  • Важно воспитывать силу воли с детства.

6. Приходилось ли вам слышать пословицу: «Что посеешь, то и пожнёшь»? Скажите, как вы её понимаете.

Эта пословица означает, что наши действия и выборы определяют наше будущее. Если мы выбираем здоровый образ жизни, то получаем здоровье и долголетие. Если же выбираем вредные привычки, то можем столкнуться с проблемами со здоровьем.

7. Перепишите предложения. Допишите окончания.

1. Арам любит заниматься спортом и поддерживать свою физическую форму.
2. Вартан хочет стать чемпионом мира по плаванию.
3. Лена увлекается музыкой. Она будет певицей и выступать на сцене.
4. Моя мама работает учительницей в школе.
5. Гаяне интересуется медициной. Она будет врачом и помогать людям.
6. Миша увлекается футболом. Он станет футболистом и будет играть в команде.
7. Карине интересуется модой. Она будет дизайнером и создавать новые коллекции.

8. Составьте и запишите предложения со следующими словами.

• Быть (врач, дизайнер): Я хочу быть врачом, чтобы помогать людям.
• Гордиться (сын, дочь): Я горжусь своей дочерью, она отлично учится.
• Заниматься — заняться (музыка, спорт): Я хочу заняться спортом, чтобы быть в хорошей форме.
• Интересоваться — заинтересоваться (история, программирование): Он заинтересовался программированием и начал учиться.
• Пользоваться (компьютер, случай): Я пользуюсь компьютером для учёбы.
• Становиться — стать (профессионал, бизнесмен): Я хочу стать профессионалом в своей области.
• Увлекаться — увлечься (спорт, искусство): Она увлекается искусством и рисует картины.
• Являться (директор, чемпион): Он является директором успешной компании.

9. Прочитайте слова английского поэта Джона Драйдена: «Сначала мы создаём свои привычки, а потом наши привычки создают нас». Согласны ли вы с этими словами? Почему? О чём они заставляют задуматься?

Согласен с этими словами, потому что наши привычки формируют наш характер и образ жизни. Если мы развиваем полезные привычки, то становимся более успешными и счастливыми. Эти слова заставляют задуматься о том, как важно осознанно выбирать свои привычки.

УРОК 2

1. Прочитайте текст. Скажите, почему люди умирают раньше срока, который они могли бы прожить.

Люди умирают раньше срока из-за вредных привычек, таких как курение, алкоголизм и наркомания. Эти привычки приводят к болезням и преждевременной смерти, разрушая здоровье и физическое состояние человека.

2. Объясните значение этих слов и выражений. Составьте и запишите предложения с некоторыми из них.

• Средняя продолжительность жизни: Это средний возраст, до которого люди могут дожить.
  • Средняя продолжительность жизни в нашей стране составляет около 75 лет.
• Вредные и полезные привычки: Вредные привычки наносят вред здоровью, а полезные — помогают его сохранить.
  • Полезные привычки, такие как занятия спортом, способствуют улучшению здоровья.
• Попасть под влияние: Это значит стать зависимым от мнения или действий других людей.
  • Подростки могут попасть под влияние сверстников и начать курить.
• Преждевременная смерть: Это смерть, которая происходит раньше ожидаемого срока.
  • Преждевременная смерть часто связана с вредными привычками.
• Алкогольные напитки: Это напитки, содержащие алкоголь, которые могут быть вредными для здоровья.
  • Употребление алкогольных напитков в больших количествах может привести к алкоголизму.
• Превратиться в животное: Это метафора, означающая потерю человеческих качеств.
  • Постоянное употребление наркотиков может привести к тому, что человек превратится в животное.
• Воспитывать характер: Это значит развивать личные качества и моральные ценности.
  • Важно воспитывать характер с детства, чтобы стать хорошим человеком.

3. Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1. Почему человек является удивительным созданием природы?
   Человек удивителен, потому что его мозг состоит из миллиардов нервных клеток и способен запоминать огромное количество информации.
2. На сколько процентов человек использует свой мозг?
   Человек использует свой мозг только на десять процентов.
3. Сколько лет составляет средняя продолжительность нашей жизни?
   Средняя продолжительность жизни может составлять 95 лет.
4. Почему же люди умирают раньше срока?
   Люди умирают раньше срока из-за вредных привычек, таких как курение и употребление алкоголя.
5. Что такое привычка?
   Привычка — это повторяющееся действие, без которого человек не может обойтись.
6. Как привычки влияют на наше здоровье?
   Полезные привычки поддерживают здоровье, а вредные приводят к болезням.
7. Как человек может превратиться в животное?
   Человек может превратиться в животное из-за зависимости от наркотиков или алкоголя.
8. Что нужно делать, чтобы оставаться людьми?
   Нужно заниматься спортом, развивать свои способности и воспитывать характер.

4. Дополните таблицу следующими словами и словосочетаниями.

Полезные привычки:

• Чистить зубы
• Заниматься спортом
• Правильное питание
• Прогулки на свежем воздухе
• Утренняя пробежка
• Закаливание
• Соблюдение режима дня

Вредные привычки:

• Давать обещания и не выполнять их
• Наркотическая зависимость
• Переедание
• Алкогольная зависимость
• Грызть ногти
• Компьютерная зависимость
• Сплетничать
• Употребление сладких газированных напитков
• Малоподвижный образ жизни
• Недосыпание

б) Какие ещё полезные и вредные привычки вы можете назвать?
Полезные привычки: медитация, чтение книг, занятия творчеством.
Вредные привычки: лень, чрезмерное использование социальных сетей.

5. Согласны ли вы с тем, что…

1. Все люди похожи друг на друга.
   Не согласен, у каждого человека есть свои уникальные качества.
2. Человек может запомнить огромное количество информации и говорить на многих языках.
   Согласен, человек способен на это, но требует усили

Հռոմեական քաղաքակրթությունը ձևավորվել է Ապենինյան թերակղզում։ Այստեղ կան ջրառատ նավարկելի գետեր, իսկ հողը բերրի է։ Բարենպաստ կլիմայական
և աշխարհագրական պայմանների շնորհիվ երկրագործությունը և անասնապահությունը վաղ ժամանակներից կարևոր տեղ ունեին բնակչության կյանքում։
Թերակղզու կենտրոնական մասում լատինական ցեղերը Ք. ա. I հազ. առաջին կեսին հիմնեցին բազմաթիվ բնակավայրեր։ Դրանցից ամենախոշորը Հռոմ քաղաքն էր։ Ըստ ավանդության՝ քաղաքը հիմնադրվել էր Հռոմուլոսի կողմից յոթ բլուրների վրա Ք. ա. 753 թ.։
Սկզբում Հռոմում գոյություն ուներ արքայական իշխանություն։ Սակայն Ք. ա. VI դարի վերջերին հռոմեացիները վտարեցին վերջին արքային, և սկսվեց Հին Հռոմի պատմության հանրապետության շրջանը։

Վաղ Հռոմի սոցիալական–քաղաքական կարգը
Արքայական դարաշրջանի Հռոմում (Ք. ա. VIII–VI դդ.) հիմնականում ապրում էին երեք ցեղեր՝ լատիններ,սաբիններ, էտրուսկներ։ Նրանց տոհմերի ավագներից կազմվում էր Ծերակույտը՝ Սենատ: Այն քննարկում էր այն բոլոր հարցերը, որոնք հետո պետք է լուծվեին ժողովրդական ժողովում։ Բոլոր գործադիր պաշտոնյաները հաշվետու էին ծերակույտի առջև։ Հռոմի բնակչությունը բաժանվում էր երկու խավի՝ պատրիկների (վերնախավ, ազնվատոհմիկներ) և պլեբեյների (բառացի՝ դրսից լցված)։ Պլեբեյներն ունեին մասնավոր սեփականություն, զբաղվում էին երկրագործությամբ, արհեստներով, առևտրով, սակայն չէին կարող մասնակցել պետության կառավարմանը։ Երկարատև պայքարից հետո Ք. ա. III դարում պլեբեյները նույնպես դարձան Հռոմի լիիրավ քաղաքացիներ։ Նրանց իրավունքները հավասարեցվեցին պատրիկների իրավունքներին։ Հռոմի հանրապետությունում գոյություն ուներ ընտրովի գործադիր իշխանության ճյուղավորված համակարգ՝ մագիստրատուրա։ Գերագույն մագիստրատները երկու կոնսուլներն էին։ Նրանք ընտրվում էին մեկ տարով և ղեկավարում էին նաև բանակը։ Հռոմում կարևոր պաշտոնյա էր նաև ժողովրդական տրիբունը։ Նրա անձն անձեռնմխելի էր, և նա վետոյի (լատիներեն՝ արգելում եմ) իրավունք ուներ: Կարող էր արգելք դնել յուրաքանչյուր որոշման կամ օրենքի նախագծի վրա։ Պետության համար արտակարգ ծանր իրավիճակներում Հռոմում 6 ամիս ժամկետով ընտրվում էր արտակարգ լիազորություններով օժտված պաշտոնյա՝ դիկտատոր։ Նա կարող էր այդ ընթացքում կառավարել՝ առանց հաշվի առնելու պետական մարմինների
կարծիքը։ Մագիստրատուրաներում աշխատանքը չէր վարձատրվում, քանի որ դա համարվում էր ոչ թե աշխատանք, այլ մարդուն տրված պատվավոր գործ։
Այսպիսով՝ Ք. ա. VI–III դդ. Հռոմեական պետությունում ձևավորվեց հանրապետական՝ ժողովրդավարական կառավարման համակարգ, որը գոյատևեց մինչև
Ք. ա. I դ. վերջերը։

Advertisement

Հռոմի խորհրդանիշը՝ կերակրող գայլը

Ըստ ավանդության՝ լատինական քաղաքներից մեկում արքայի դուստրը ռազմի Մարս
աստծուց ունեցավ երկվորյակ՝ Հռոմուլոսին և Հռեմոսին: Արքայի եղբայրը, վախենալով, որ երեխաները կժառանգեն գահը, որոշեց ազատվել նրանցից. դրեց կողովը և նետեց Տիբրոս գետը:
Սակայն ալիքները նրանց ափ հանեցին, էգ գայլն էլ կերակրեց: Մի հովիվ մեծացրեց
ու դաստիարակեց նրանց: Եղբայրները վրեժ լուծեցին թշնամուց: Որոշեցին հիմնել իրենց քաղաքը: Այնտեղ, որտեղ ալիքները նրանց ափ էին հանել, սկսեցին քաղաք կառուցել: Բայց վեճ
ծագեց, և Հռոմուլոսը սպանեց Հռեմոսին:
Հռոմուլոսը ավարտին հասցրեց քաղաքի շինարարությունը և իր անունով կոչեց Հռոմ:
Քաղաքի խորհրդանիշը դարձավ էգ գայլը: Տարբեր վայրերից մարդիկ եկան և բնակվեցին Հռոմում: Հրապարակում կատարվեց հանդիսավոր ծիսակատարություն. փորվեց մի փոս, և
յուրաքանչյուրն այնտեղ լցրեց իր հայրենիքից

ԵԶՐՈՒՅԹՆԵՐ
Ծերակույտ — Տոհմերի ավագներից կազմված խորհուրդ։
Պատրիկ — Տոհմային ավագանու ներկայացուցիչ։
Պլեբեյ — Վաղ Հռոմում քաղաքացիական իրավունքներից զուրկ բնակչությունը։
Մագիստրատուրա — Գործադիր իշխանության մարմինների ամբողջությունը։
Լատիններ, սաբիններ, Էտրուսկներ — Հին Իտալիայի ցեղեր։
Կոնսուլ — Պետական բարձրագույն գործադիր պաշտոնյա։
Ժողովրդական տրիբուն — Պլեբեյների կողմից ընտրվող անձ, որը կարող էր
արգելափակել ցանկացած օրենքի նախագիծ։
Դիկտատոր — Սենատի կողմից արտակարգ իրավիճակներում ժամանակավորապես նշանակվող և անսահմանափակ իշխանությամբ օժտված անձ։
Իմպերատոր — Պատերազմում հաղթած զորավարին ժամանակավորապես
տրվող պատվատիտղոս։
Դոմինատ — Դիոկղետիանոս կայսեր ստեղծած միանձնյա կառավարման համակարգը։
Պրովինցիա — Նահանգ։
Գլադիատորներ — Հանդիսականների առջև նրանց զվարճանքի համար միմյանց դեմ մարտնչող ստրուկներ։ Բառացի նշանակում է «սուսերակիր»։
Հաղթակամար — Նշանավոր իրադարձության պատվին կառուցված կամարակապ դարպաս։
ԲԱՌԱՊԱՇԱՐ
Պրինցիպատ — Հռոմի պատմության Վաղ կայսրության շրջանի անվանումը։
Ապենինյան թերակղզի — Թերակղզի Եվրոպայի հարավում։
Հռոմուլոս — Ըստ ավանդության՝ Հռոմի առաջին արքան։
Կարթագեն — Հնագույն քաղաք Հյուսիսային Աֆրիկայում։
Հաննիբալ — Կարթագենի նշանավոր զորավար։
Հուլիոս Կեսար — Հռոմի ամենաազդեցիկ քաղաքական գործիչներից
(Ք. ա. 100–44 թթ.)։
Օկտավիանոս — Հուլիոս Կեսարի քրոջ թոռը, գահակալել է Ք. ա. 27 – Ք. հ. 14 թթ.։
Դիոկղետիանոս — գահակալել է 284–305 թթ.։
Կոստանդիանոս Մեծ — գահակալել է 306–337 թթ.։
Կոլիզեում — Հռոմի ամենամեծ ամֆիթատրոնը

Մի խումբ ընկեր երեխաներ էինք։ Գյուղացի երեխաներ։
Ոչ ուսումնարան կար, ոչ դաս, ոչ դաստիարակություն․ ազատ էինք միանգամայն ու խաղում
էինք, ի՜նչքան էինք խաղում։ Ու ո՜նց էինք իրար սիրում, ո՜նց էինք իրար սովորել։ Սոված
ժամանակներս էլ վազում էինք հացի տաշտիցը մի կտոր հաց առնում, պանրի կարասիցը մի
կտոր պանիր ու էլ ետ շտապում իրար մոտ։ Իրիկուններն էլ հավաքվում էինք, ծիծաղ բաներ
ասում կամ հեքիաթ պատմում։
Մի ընկեր ունեինք, անունը Նեսո։ Է՜նքան հեքիաթ գիտեր, է՜նքան հեքիաթ գիտեր, ոչ ծեր
ուներ, ոչ տուտը։
Ամառվա լուսնյակ գիշերները մեր դռան գերանների վրա շուրջբոլոր նստոտում էինք,
հիացած պլշում Նեսոյի՝ ոգևորությունից գեղեցկացած դեմքին։ Ու պատմում էր նա Հուրի
փերիներից, Զմրուխտ Ղուշից, Լիս ու մութ աշխարհից․․․
63
— Նեսո՛ ջան, Նեսո՛, հիմի էլ Կուր Թագավորի հեքիաթը պատմի, հիմի էլ Թութի ղուշի
հեքիաթը պատմի․․․ հիմի էլ Քաչալի ու Քոսակի հեքիաթը պատմի․․․
II
Էնպես պատահեց, որ մեր գյուղում ուսումնարան բաց արին։ Ինձ ուսումնարան տվին, ինձ
հետ էլ մի քսան-երեսուն երեխա։ Ամեն մի երեխի համար տարեկան երեք ռուբլի վարձ էին
ուզում ․ էս պատճառով էլ գյուղի երեխաներից շատերը, որոնց ծնողները չէին կարող
տարեկան երեք ռուբլի տան, մնացին դուրսը։ Դուրսը մնացին և իմ խաղընկերների մեծ մասը,
նրանց հետ և Նեսոն։
Առաջին անգամն էր, որ մեզ ջոկում էին իրարից և ջոկում էին ուսումնարանն ու վարժապետը,
առաջին անգամն էր, որ մենք գլխի էինք ընկնում, թե մինս ունևոր ենք, մյուսսաղքատ։ Դեռ էսօր էլ ականջումս է Նեսոյի լացի ձենը, որ իրենց դռանը թավալ գալով գոռում էր, թե՝ ես էլ եմ ուզում ուսումնարան գնամ։ Եվ դեռ ականջումս է նրա հոր ձենը, որ կանչում էր. «Կա ո՜չ, կա ո՜չ, ա՛յ ոչ ու փուչ, որտեղի՞ց տամ․․․ Երեք մանեթ ունենամ՝ կտանեմ, հացի կտամ, կբերեմ կուտեք, հրես մնացել եք սոված նստած․ կա ո՛չ․․․» Նեսոն ու մյուս դուրսը մնացած ընկերներս գալիս էին ուսումնարանի շեմքում հավաքվում՝ մեզ մտիկ անում, բայց վարժապետը թող չէր անում, էնտեղից քշում էր։ Դասամիջոցներին խաղի ժամանակ էլ չէր թողնում մեզ հետ խաղան, ասում էր՝ կողմնակի, օտար երեխաները իրավունք չունեն աշակերտների խաղերին խառնվելու։ Եվ նրանք գնում էին ուսումնարանի պատի տակին նստոտում՝ սպասում էին մինչև դասներս վերջանար, որ միասին գնայինք։ Էսպեսով էլ առաջին տարին ուսումնարանում ես մոտեցա նոր ընկերների հետ, Նեսոն ու մյուս դուրսը մնացած ընկերներս էլ տարվա վերջը էլ չէին գալիս ուսումնարանի պատի տակին նստոտում ու սպասում ինձ։ III Մի երկու տարի մեր գյուղի ուսսւմնարանումը կարդալուց ետը հերս ինձ տարավ մեր կողմերի գյուղաքաղաքը, էնտեղի ուսումնարանը տվավ։ Էս արդեն բոլորովին ուրիշ աշխարհք էր։ Տները սիպտակ, կարմիր տանիքներով, ժողովուրդըզուգված ու մաքուր, ուսումնարանն էլ մեծ ու գեղեցիկ, ու ոչ թե մի վարժապետ, ինչպես մեր գյուղումն էր, այլ մի
քանի վարժապետ ու մինչև անգամ վարժուհիներ, որ նորություն էր ինձ համար ու
զարմանալի, սակայն շատ դուրեկան։
Տեղին ու դպրոցին վայել իմ հագուստն էլ փոխեցին։ Քաղաքացի աշակերտի շորեր հագա գեղեցիկ, մաքուր, ու էսպես կերպարանափոխված էլ տոների արձակուրդին վերադարձա մեր գյուղը։ Նեսոն ու հին ընկերներս իմացել էին, թե վերադարձել եմ, առավոտից եկել էին մեր տան չորս կողմը պտտվում էին ու պատատակերիցը ծիկրակում։ Դուրս եկա, գնացի, մոտեցա։ Չեմ հիշում ինչպես բարևեցինք, միայն էն է միտս մնացել, որ նրանք էլ առաջվա նման մտերիմ ու համարձակ չէին ինձ հետ։ Ամենից առաջ ուշադրություն դարձրին իմ շորերի վրա։ Նեսոն մինչև անգամ իմ աշակերտական կարճ բլուզն ակնարկելով մի սրախոսություն արավ, 64 մյուսներին դառնալով՝ ասավ․ «Կասենաս՝ պոչատ կաչաղակ ըլի․․․»։ Նրանք ծիծաղեցին։ Ես վշտացա, բայց բան չասացի։ Ապա թե Նեսոն ձեռքը քսեց իմ շորերին, նրան հետևեցին մյուսները ու զարմանք հայտնեցին, թե ինչ փափուկ են։ Էդ օրը առաջին անգամն էր, որ ես էլ ուշք դարձրի նրանց շորերի վրա ու նկատեցի, թե ինչքան էին կեղտոտ ու պատռտված։ Եվ, առհասարակ, մեր ամբողջ գյուղը թվաց աղքատ ու կեղտոտ։ IV Երկու տարուց հետո էստեղից էլ հերս ինձ տարավ մեծ քաղաք, ավելի մեծ ուսումնարան։ Երբ էնտեղից էլ վերադարձա, իմ առաջվա խաղընկերները, որ արդեն մեծ տղերք էին, եկան բարևեցին մյուս գյուղացիների նման ու նրանց հետ էլ հեռու կանգնեցին։ Միայն մի անգամ խոսակցության մեջ, երբ ուրիշները ինձ հարցնում էին, թե հիշո՞ւմ եմ արդյոք, որ միասին կարգում էինք, Նեսոն էլ հարցրեց թե. «Մի՞տդ ա, որ ձեր դռան գերանների վրա գիշերները հեքիաթ էինք ասում․․․»։ — Վա՜, ի՞նչպես չի միտս ․․․ Մի՞թե կմոռանամ։ Էդ իմ մանկության ամենալավ հիշողություններից մինն է,— պատասխանեցի ես։ Նեսոն կարծես թե ուրախացավ, բայց դարձյալ մնաց օտար ու հեռու։ Իսկ քաղաք վերադառնալու ժամանակ էնպես պատահեց, որ Նեսոյի հոր ձին վարձեցինք, որ ես հեծնեմ։ Նեսոն էլ պետք է ձիու հետ ոտով գար։ Եվ երբ ճանապարհ ընկանք, ես ձիու վրա,
իսկ Նեսոն, իր ցնցոտիներով ու պճեղները դուրս պրծած տրեխներով, ոտքով՝ ձիու ետևից, ինձ
սաստիկ ծանր եկավ։ Մի քիչ անցնելուց հետո հայտնեցի, թե ես ոտով գնալն ավելի եմ սիրում
քան ձիով, ու ձիուց իջա։ Եվ այնուհետև կա՛մ միասին ոտով էինք գնում, կա՛մ հերթով էինք ձի
նստում։ Նեսոն սրա վրա ուրախացավ, բայց նկատեցի, որ նա իմ արածը վերագրում է ոչ թե
իմ բարեսրտությանն ու ընկերական զգացմունքին, այլ իմ հիմարությանը։ Ես վշտացա իմ
մեջը, բայց ավելի մեծ վիշտը առաջս էր։
Ճանապարհին մի տեղ իջանք, հանգստացանք ու հաց կերանք։ Ձմերուկ ուտելու ժամանակ իմ
գրպանի դանակը հանեցի տվի Նեսոյին, որ ձմերուկը կտրի։ Ճամփա ընկնելու ժամանակ
դանակը կորավ։ Նեսոն պնդում էր, թե դանակն ինձ տվավ, գրպանս դրի։ Ես թեև լավ գիտեի,
որ ինձ չէր տվել, բայց գրպաններս ման եկա, ու ճանապարհ ընկանք։ Ես պարզ նկատեցի, որ
նա իմ դանակը տակով արավ, վերջն էլ ուրիշները տեսել էին ձեռին։ Եվ ճանապարհ ընկանք`
սրտումս մի ծանր վիշտ, որ ոչ թե դանակս եմ կորցնում, այլ մի ուրիշ շատ թանկագին բան, որ
Նեսոյի համար անհասկանալի էր ․․․ Իսկ երբ տեղ հասանք, ու Նեսոն պետք է ետ
վերադառնար, ես նրա համար մի ալխալուղացու առա, նվիրեցի, բացի ձիու վարձը, իսկ նա
ինձ դիմեց, թե. «Բա մի չայի փող չես բաշխո՞ւմ․․․»։
Ես սաստիկ ամաչեցի ու էդ չայի փողն էլ տվի։ Բայց նրանից հետո, ամեն անգամ, երբ հիշում
էի իմ մանկության օրերը և էն երեկոները, գերանների վրա, լուսնյակի տակ նստած մեր
խումբը ու Նեսոյին՝ հեքիաթ ասելիս, ամեն անգամ սիրտս լցվում էր ցավով ու ափսոսանքով։
V
65
— Նեսոն աղքատ է ․․․ Նեսոն տգետ է ․․․ Նեսոն լցված է գյուղական չարքաշ կյանքի
դառնություններով․․․ Նա էլ եթե ուսում առներ, կրթվեր, ապահով լիներ, լավ մարդ կլիներ,
գուցե ինձանից էլ շատ ավելի լավը․․․ Այժմ Նեսոյին հիշելիս միշտ էսպես եմ մտածում ու
աշխատում եմ արդարացնեմ, լավացնեմ ու նորից սիրեմ էնպես, ինչպես սիրում էի էն
ժամանակ։ Ուզում եմ շարունակ էն խաղաղ, աստղալի լուսնյակ գիշերների Նեսոյի պատկերը
լինի աչքիս առաջին, մտքիս միջին, բայց չի լինում, էլ չի լինում․ իսկույնևեթ առաջ է գալիս մի
ուրիշ պատկեր, մի շատ ամոթալի ու ցավալի պատկեր։
Երբ արդեն ուսումս ավարտած, կյանք մտած մարդ էի, մի անգամ էլ մեր գյուղը վերադարձա
ու գնացի գյուղամեջ։ Գյուղամիջում ժողովուրդը հավաքված աղմկում էր ու աղաղակում, իսկ
մեջտեղը, մի հաչից թոկով ամուր կապած ու գլխակոր, կանգնած էր Նեսոն։
Իմ հարցին պատասխանեցին, թե գողություն է արել։ Ես միջամտեցի, բաց թողնել տվի նրան։
Բայց իմ երևակայության մեջ նա դեռ մնում է թեժ արևի տակ թոկերով հաչիցը կապած ու
գլխակոր, իսկ շուրջն աղմկում է մեր գյուղը։
Մեր գյուղում սովորական բան է և՛ գողությունը, և՛ հաչիցը կապելը, և՛ ծեծելը, բայց էս մինը իմ
աչքի առաջից ու մտքի միջից չի հեռանում, ինչպես չի հեռանում և էն մանուկ Նեսոն, լուսնյակ
գիշերներին գերանների վրա նստած հեքիաթ ասող Նեսոն, մաքուր ու միամիտ Նեսոն, իմ
մանկության ընկեր Նեսոն։

«Իմ ընկեր Նեսոն»— էջ 62-կարդա՛լ, պատմե՛լ
1․ Դո՛ւրս գրել անծանոթ բառերը, բառարանի օգնությամբ բացատրե՛լ
Մանեթ-մանեթի, Ռուբլի:

Թոկ-պարան։

Գերան-Ճյուղերը մաքրած մեծ ծառաբուն 

Պճեղներ-Կճղակ, կճղակավորների ոտքի յուրաքանչյուր մասը:

Պատատակ-Պատի տակը՝ տակի մասը:

Շեմք-Դռան շրջանակի ներքևի ու վերևի փայտերից յուրաքանչյուրը:

2․ Առանձնացնե՛լ կարևոր միտք արտահայտող հատվածները

Առաջին անգամն էր, որ մեզ ջոկում էին իրարից և ջոկում էին ուսումնարանն ու վարժապետը, առաջին անգամն էր, որ մենք գլխի էինք ընկնում, թե մինս ունևոր ենք, մյուսս աղքատ։ 

2. Պատմվածքում կա՞ հարուստների և աղքատների հարաբերություն կամ տարբերություն:
Պատմվածքում աղքատի և հարուստի տարբերությունը զգացվում է այն պահից, երբ ուսումնարան գնալուց աղքատները գումար չունեին սովորելու, իսկ հարուստներն՝ ունեին։ Իրականում անընդհունելի է երեխաների մեջ դնել տարբերություն, սակայն ուրիշ լուծում տալն էլ է դժվար, իսկ երեխաներին սովորել էլ էր պետք։ Ցավալի է, որ այդ իրավիճակում տուժում են ընկերները, մեկը մյուսից հեռանալով, կամ չարաշահելով հարուստ ընկերոջը։ Ամբողջ պատմվածքի ընթացքում զգացվում է այդ խորթությունը միմյանց հանդեպ՝ հարուստի ու աղքատի։ Ախր դեռևս դրա մասին չիմանալուց առաջ նրանք հավասար և մոտիկ ընկերներ էին։

3. Ներկայացրո՛ւ քո մտորումները պատմվածքի վերաբերյալ:
Պատմվածքը շատ ցավեցրեց ինձ, երբ ընկերները իրար հետ խորթացան։ Տղան, ով այդ ամենը պատմում էր, չունենալով մեղավորություն, որ ավելի շատ հնարավորություններ ուներ քան մյուսները, մեծ հարված ստացավ ընկերոջից։ Ընդհանրապես կյանքում էլ է, եզակի, բայց հանդիպում նման դեպքեր, որի մեղավորը չկա։ Ավելի ճիշտ կլիներ անտեսել այդ տարբերակումը և նույն ընկերական հավասար կապը պահել։

ԱՀՄԱԴԸ

Ես իմ մանկության գարունները անց եմ կացրել մեր սարերում։

Շատ էի սիրում իմ տատոնց տունը ու միշտ այստեղ էի լինում։ Իմ քեռիներից ամենից փոքրը՝ Ահմադը, հովիվ էր։

Նա ինձ տանում էր, ման էր ածում գառների մեջ, հետը հանդից հաղարջի կարմիր ճյուղեր էր բերում ինձ համար, իսկ իրիկունները հանում էր սրինգն ու ածում։

Ու աստղալի, լուսնյակ գիշերները, ահագին խարույկի շուրջը բոլորած, ծափ էին տալի, խնդում էին իմ պապն ու տատը, իսկ ես թիթեռի նման թրթռում, պար էի գալի նրանց շրջանի մեջ։

Ահմադը թուրքի անուն է, դրա համար էլ երբ մենք խոզի միս էինք ուտում, միշտ տանեցիք հանաք էին անում, ծաղրում, ծիծաղում էին Ահմադի վրա, թե՝ Ահմադը հայացավ, Ահմադը հայացավ․․․

Իհարկե, անունը լսողը կասեր թուրք է, բայց հենց ներս մտներ, տեսներ, թե Ահմադը ինչպես էր ժաժ գալի տանը, հերիք էր, իսկույն կիմանար, որ տան սիրելի տղան է։

Ում կամենում էր, տուն էր բերում, պատվում, ճամփու դնում։ Աղքատը ողորմություն ուզեր, թե հարևանը՝ հացփոխ, իր ձեռքով տաշտից վերցնում էր տալիս։ Տան աղջիկներին ու փոքրերին հրամայում էր, ծեծում էր, սիրում էր, ինչպես և մյուս քեռիներս։ Անասունների համար հոգին տալիս էր։ Մինը հիվանդանալիս գրեթե ինքն էլ հետն էր հիվանդանում, էնքան էր սիրում։ Ինքն էլ էնպես սիրելի էր ամենքին։ Ահմադը հիվանդանում էր թէ չէ՝ մեր ուրախությունն էլ հետը ​կտրում էր։ Ու ամբողջ օրը տատս ու պապս չորս կողմը պտտվում էին, ինչ-որ լավ բան էին գտնում, շուրջն էին հավաքում, խնդրում էին, թե ուրիշ ինչ կուզի սիրտը։Բ

Մի առավոտ էլ վեր կացա, տեսնեմ՝ բոլոր տանեցիք տխուր են։ Իմ տատը արտասվելով քթքթում էր, ման էր գալի անկյուններում, ու ինքը չէր իմանում, թե ինչ էր անում։

Հարսներն ու աղջիկները լուռ, տխուր ներսուդուրս էին անում։ Վրանի դռան կողքին նստած խոսում էր իմ պապը, իսկ մի քիչ հեռու գլխիկոր նստած էին քեռիներս։

― Աստված լինի քու օգնականը, բալա ջան,― խոսում էր պապս։― Չոր քարին գնալիս՝ չոր քարն էլ կանաչի քեզ համար։ Պակաս օրդ խնդությունով անց կենա․․․ Դե, վեր կաց, օրն անց է կենում, ճամփեդ երկար է։ Վեր կաց, բալա ջան։

Ահմադը չուխի փեշով աչքերը սրբեց, վեր կացավ, եկավ մոտեցավ իմ պապին։ Պապս գրկեց, համբուրեց Ահմադին, ու աչքերը լցվեցին արտասուքով։

― Քո աշխատանքը մեզ հալալ արա, Ահմադ ջան, մեր աղ ու հացն էլ քեզ հալալ լինի, քո մոր կաթնի պես։ Մեզ մտիցդ գցես ոչ։ Թե աջողություն ունենաս՝ իմացրու, որ հարեհաս լինենք։ Դե, գնա, քեզ մատաղ, աստված բարի ճամփա տա։

Ապա թե տատս գրկեց, համբուրեց Ահմադին, հետո մնացածները լաց լինելով ձեռն առան։ Ապուշ կտրած փոքրերիս էլ Ահմադը համբուրեց և մի երկու կով, հորթ, գոմեշ, ձագ, մի կտրկան ոչխար, մի բարձած էշ առաջն արած, մի երկու շուն էլ ետը գցած, ճանապարհ ընկավ։

Մյուս քեռիներս ուղեկցում էին Ահմադին։― Աստված բարի ճամփա տա, Ահմադ ջան, գնաս բարով, բալա ջան,― ձեռքը ճակատին դրած՝ ետևից ձայն էր տալի պապս։ ​

Ահմադը անցավ սարի մյուս կողմը, մյուս քեռիներս վերադարձան։ «Բայց ինչո՞ւ էին լաց լինում մեր տանը, քեռի Ահմադը ո՞ւր գնաց»,― մտածում էի ես։

― Ահմադը ո՞ւր գնաց, նանի,― հարցրի իմ տատին։

― Իրենց տուն գնաց,― պատասխանեց տատս։

― Իրենց տունը ո՞րն է․․․․

― Ուրիշ տեղ է։

― Ահմադը ո՞վ էր որ․․․․

― Ահմադը թուրք էր, մեր ծառան էր։ Է՜, քանի տարի մեր տանն էր․․․ Հիմի իր իրավունքն առավ ու գնա՜ց․․․․

― Բա էլ չի՞ գալու։

― Չէ՜, բալա ջան, գնա՜ց․․․

Առաջադրանքներ

1. Անծանոթ բառերը դո՛ւրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Ածել-նվագել

Ժաժ գալ-շարժվել

2. Ընդգծի՛ր այն հատվածները, որտեղ երևում է, որ Ահմադը «տան սիրելի տղան էր»։

Մի առավոտ էլ վեր կացա, տեսնեմ՝ բոլոր տանեցիք տխուր են։ Իմ տատը արտասվելով քթքթում էր, ման էր գալի անկյուններում, ու ինքը չէր իմանում, թե ինչ էր անում։

Հարսներն ու աղջիկները լուռ, տխուր ներսուդուրս էին անում։ Վրանի դռան կողքին նստած խոսում էր իմ պապը, իսկ մի քիչ հեռու գլխիկոր նստած էին քեռիներս։

― Աստված լինի քու օգնականը, բալա ջան,― խոսում էր պապս։― Չոր քարին գնալիս՝ չոր քարն էլ կանաչի քեզ համար։ Պակաս օրդ խնդությունով անց կենա․․․ Դե, վեր կաց, օրն անց է կենում, ճամփեդ երկար է։ Վեր կաց, բալա ջան։

Ահմադը չուխի փեշով աչքերը սրբեց, վեր կացավ, եկավ մոտեցավ իմ պապին։ Պապս գրկեց, համբուրեց Ահմադին, ու աչքերը լցվեցին արտասուքով։

― Քո աշխատանքը մեզ հալալ արա, Ահմադ ջան, մեր աղ ու հացն էլ քեզ հալալ լինի, քո մոր կաթնի պես։ Մեզ մտիցդ գցես ոչ։ Թե աջողություն ունենաս՝ իմացրու, որ հարեհաս լինենք։ Դե, գնա, քեզ մատաղ, աստված բարի ճամփա տա։

Ապա թե տատս գրկեց, համբուրեց Ահմադին, հետո մնացածները լաց լինելով ձեռն առան։ Ապուշ կտրած փոքրերիս էլ Ահմադը համբուրեց և մի երկու կով, հորթ, գոմեշ, ձագ, մի կտրկան ոչխար, մի բարձած էշ առաջն արած, մի երկու շուն էլ ետը գցած, ճանապարհ ընկավ։

Մյուս քեռիներս ուղեկցում էին Ահմադին։― Աստված բարի ճամփա տա, Ահմադ ջան, գնաս բարով, բալա ջան,― ձեռքը ճակատին դրած՝ ետևից ձայն էր տալի պապս։

3. Ներկայացրո՛ւ հայ ընտանիքի և թուրք ծառայի հարաբերությունները։

Հայ ընտանիքը և թուրքը իրար հետ հոգատար էին, ճիշտ է մեկ-մեկ իրար ծաղրում էին, բայց

4. Դո՛ւրս գրիր օրհնանքները։ Ավելացրո՛ւ այդ շարքը։

Աստված լինի քո օգնականը:

Չոր քարին անց գնալիս՝ չոր քարն էլ կանաչի քեզ համար:

Պակաս օրդ խնդությունով անց կենա:

Աստված բարի ճամփա տա, ոտդ ոչ դիպչի քարի:

Քո աշխատանքը մեզ հալալ արա, մեր աղ ու հացն էլ քեզ հալալ լինի քւ մոր կաթի պես:

Գնաս բարով

Ավելացրած

Աստված սրտիդ համեմատ թող քեզ տա-ունենաս այն, ինչ դու ես ցանկանում

Ծլես,ծաղկես- շատ հաջողություններ ունենաս

Ոտքդ քարին թող չդիպչի-դժվարություններ չունենաս

Արևդ ապրի-երկար կյանք ունենաս

Յոթը որդով սեղան նստես-շատ զավակներ ունենաս

5. Փորձի՛ր բացատրել օրհնանքների շատությունը պատմվածքում։

Օրհնաքները շատ էին պատմվածքում, որովհետև թուրք ծառան հայ ընտանիքի համար լավ մարդ էր։

6.Վերնագրի՛ր պատմվածքի մասերը։

I Ահմադի մասին

II Ահմադի և իր ընտանիքի հարաբերությունները

III Ահմադի հեռանալը